BATERIE Z E-PAPIEROSÓW ZAGROŻENIE!!!

Szanowni Państwo.

Grupa KOM-EKO działająca od trzydziestu lat w branży odbioru i zagospodarowania odpadów chciałaby zwrócić Państwa uwagę na narastający problem samozapłonów odpadów komunalnych spowodowanych przez wyrzucane do pojemników baterie litowo-jonowe. Skutkiem tych zdarzeń są pożary w instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych, miejscach gromadzenia odpadów przez mieszkańców, ale również samozapłony śmieciarek transportujących te odpady. Pociąga to za sobą ogromne straty materialne i finansowe, ale przede wszystkim wiąże się z realnym zagrożeniem zdrowia i życia ludzi.

Tylko na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy odnotowaliśmy w należących do naszej Grupy spółkach 11 zdarzeń polegających na samoistnych zapaleniach przetwarzanych odpadów. W większości z nich udało się zapobiec rozprzestrzenianiu się ognia dzięki sprawności zakładowych systemów przeciwpożarowych i przeszkolonych w tym celu pracowników. W jednym z przypadków konieczna była interwencja Państwowej Straży Pożarnej. Sygnały o podobnych zdarzeniach napływają z całej Polski.

Problem wzrastającej ilości samozapłonów i pożarów wywołanych przez baterie litowo-jonowe zauważalny jest również w innych krajach. Według raportu angielskiej organizacji Material Focus za rok 2022 „ponad 700 pożarów w śmieciarkach i na wysypiskach jest spowodowanych przez baterie, które nie zostały wyjęte z urządzeń elektrycznych”. Przeprowadzone rok wcześnie przez branżowe stowarzyszenie Environmental Services Association badanie wykazało 201 takich zdarzeń (co stanowiło 48% wszystkich pożarów związanych z odpadami). Brytyjczycy wskazują, iż „pożary spowodowane przez baterie stanowią potencjalnie znacznie większy problem niż wcześniej zgłaszano.”

Najczęstszym źródłem samozapłonów (choć baterie litowo-jonowe stosowane są również w innych urządzeniach) są zużyte e-papierosy, wyrzucane przez mieszkańców do koszy na odpady komunalne. Należy zwrócić uwagę, iż zużyte e-papierosy a także zasilające je baterie należy traktować jako zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny, i w związku tym powinny być zbierane w specjalnych do tego celu przeznaczonych pojemnikach i punktach zbiórki. Kiedy trafiają do koszy na odpady komunalne istnieje duże ryzyko zapłonu w sąsiedztwie łatwopalnych materiałów w postaci m.in. odpadów papieru, tworzyw sztucznych, tekstyliów czy drewna.

Samozapłon baterii spowodowany jest silną egzotermiczną reakcją wywołaną zwarciem na skutek jej mechanicznego uszkodzenia lub przegrzania. Baterie litowo-jonowe tworzone są z myślą o zapewnienie wysokiej wydajności przy minimalnej wadze, stąd wewnętrzne separatory oddzielające elektrody są bardzo cienkie i podatne na uszkodzenia. Przerwanie ciągłości separatora i kontakt między katodą i anodą przez elektrolit zwiększa temperaturę ogniwa i inicjuje kolejne reakcje egzotermiczne. Podczas wzrostu temperatury katoda emituje tlen, wchodzący w reakcję z organicznym elektrolitem, co prowadzi finalnie do zapłonu lub wybuchu baterii.

Wydaje się, że obserwowany w Polsce wzrost samozapłonów związanych z bateriami pochodzącymi z e-papierosów to wynik niedostatecznej wiedzy konsumentów o tym jak postępować z tą kategorią odpadów  oraz lawinowego wzrostu sprzedaży tych urządzeń. Wedle danych opublikowanych w lutym 2024 w raporcie „Rynek jednorazowych e-papierosów w Polsce” przygotowanym przez Centrum Monitorowania Rynku, Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych „rzeczywista sprzedaż jednorazowych, smakowych e-papierosów w Polsce w 2022 r. mogła wynieść 32,3 mln sztuk, a w 2023 r. zbliżyć się już do 100 mln sztuk (ok. 99,7 mln). Tempo wzrostu rynku w tym ujęciu sięga zatem ponad 200 proc. r/r.” Jak zauważają jego autorzy „oznacza to wytworzenie rocznie blisko 2,5 tys. dodatkowych ton elektroodpadów w postaci zużytych urządzeń.” E-papierosy stają się tym samym coraz poważniejszym wyzwaniem nie tylko zdrowotnym, ale i środowiskowym. Zagrożenia z tego wynikające stają się tym istotniejsze, że świadomość narastającej skali problemu wciąż nie jest ani powszechna, ani wystarczająca.

Apelujemy o wsparcie naszych wysiłków mających na celu zwrócenie uwagi na to niepokojące zjawisko. Wydaje się, iż właściwym byłoby podjęcie działań edukacyjnych, informacyjnych i organizacyjnych mających wskazać konsumentom właściwy model postępowania ze zużytymi e-papierosami, które należy traktować jako zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. W związku z powyższym powinny być zbierane w specjalnych do tego celu przeznaczonych pojemnikach i punktach zbiórki. Wyeliminowanie sytuacji, w których zużyte e-papierosy i inny sprzęty elektryczne zawierające baterie litowo-jonowe trafiają do odpadów komunalnych pozwoli ograniczyć ryzyko pożarów, optymalizować koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami oraz przyniesie wymierny efekt ekologiczny w postaci selektywnie zbieranych i we właściwy sposób odzyskiwanych odpadów.